Είχα μια πολύ ενδιαφέρουσα αλλά δυστυχώς σύντομη κουβέντα με ένα καλό φίλο για την κατάσταση της μουσικής που αγαπάμε καθώς και για το κοινό της και όλους τους εμπλεκόμενους. Ευκαιρία λοιπόν να βγάλω λίγο χολή εδώ...
Το θέμα είναι δύσκολο και με πολλές πτυχές που σίγουρα δεν μπορούν να καλυφθούν έτσι απλά. Αυτό στην ουσία του σημαίνει ότι ναι θα βγάλω χολή, θα προσπαθήσω όμως να είμαι όσο πιο αντικειμενικός γίνεται, και σίγουρα σε κάποια θέματα κάποιοι ίσως φαίνονται αδικημένοι ενώ μπορεί να έχουν λίγο δίκιο. Αλλά ας προσπαθήσουμε!
Κατά πρώτον πια είναι η κατάσταση επιγραμματικά με κάθε μια από τις τρις κατηγορίες:
- Τα συγκροτήματα παίζουν τη μουσική τους, τα περισσότερα προσπαθώντας άσκοπα ή με λάθος τρόπο να φτάσουν το επιθυμητό ροκσταριλίκι. Από την άλλη τα γνωστά και βασικότερα τα μεγάλα έχουν καταντήσει δεινόσαυροι, ή αν προτιμάτε περιπλανώμενοι θίασοι κακέκτυπο του εαυτού τους.
- Το κοινό, σαν καλός δημόσιος υπάλληλος (με την χείριστη έννοια) γκρινιάζει που του προσφέρονται συνέχεια τα ίδια, γκρινιάζει που οι συναυλίες και τα CD είναι ακριβά, από την άλλη κατεβάζει τσάμπα μουσική από μικρά συγκροτήματα (κυρίως) και αγοράζει τα ίδια και τα ίδια, και συνεχίζει να πηγαίνει στις συναυλίες. Να πω εδώ ότι ο όποιου είδους φανμποισμού με βρίσκει όχι μόνο αντίθετο αλλά και ενάντιο (είτε μιλάμε για μουσική, για κόμιξ, για πολιτική, για όλα).
- Οι νταβατζήδες, δηλαδή περιοδικά, διοργανωτές, εταιρίες κτλ πλασάρουν τα ίδια και τα ίδια, αυτοπαρουσιάζονται ότι έχουν το αλάθητο και ότι τους νοιάζει μόνο η μουσική, ή κάποιο άλλο ιερό αγαθό αλλά στην πραγματικότητα είναι έμποροι της χειρίστης ποιότητας. Ναι ακόμα και άμισθοι συντάκτες από fanzine που απλά γουστάρουν.
Ας δούμε μια μια τις κατηγορίες να δούμε τι παίζει.
Συγκροτήματα: Ας πάρουμε πρώτα τα μεγάλα και γνωστά που είναι τα εύκολα. Τι κάνουν; Τίποτα! Τρανό παράδειγμα οι Iron Maiden ας πούμε (που τους γουστάρω κατά τα άλλα και δεν ντρέπομαι) που είδαν ότι δεν έβγαινε με τον τρόπο που πηγαίνανε, έχοντας καταλήξει να παίζουν σε μεγάλα κλειστά clubs και γήπεδα μπάσκετ οπότε φτιάξανε το απόλυτο φανμποίστικο line up και πλέον γεμίζουν στάδια και τελούν hedliners σε μεγάλα φεστιβάλ. Ως επί το πλείστον κάνουν θεματικές best of περιοδείες. Ναι, βγάζουν και κάποια αλμπουμάκια όπου επειδή οι οπαδοί τους ενδιαφέρονται πιο πολύ στο να ακούσουν ΞΑΝΑ το "The Trooper" βλέπεις κάποιες ενδιαφέρουσες στιγμές, πιο πειραματικές (πάντα για τα μέτρα και σταθμά τους, δεν είναι ότι πειραματίζονται επηρεασμένοι από Ξενάκη). Τι κάνουν δηλαδή; Περιφέρουν σε όλο τον κόσμο το ίδιο σόου που κάνουν από τη δεκαετία του '80 και φτιάχνουν την σύνταξή τους. Τώρα αυτό είναι λάθος ή σωστό; Από όποια οπτική και να το δεις το θέμα δεν είναι μαύρο ή άσπρο. Ας μην επικεντρωθούμε στο συγκεκριμένο παράδειγμα και ας το δούμε πιο γενικά, όλα τα συγκροτήματα και οι καλλιτέχνες που έχουν κάνει μια καριέρα, προσπαθούν συνεχώς να επαναλάβουν αυτή τη στιγμή δόξας, και με κάθε τρόπο προσπαθούν να έχουν πιο πολλά έσοδα. Οι Black Sabbath, σαν άλλοι πυξ - λαξ (αν και οι Sabbath το κάνανε πρώτοι) έκαναν reunion (πριν αυτά γίνουν της μόδας με το Dio, και πληροφοριακά βγάλανε δισκάρα, αλλά μετά ήταν πάλι στα όρια διάλυσης οπότε ήρθε το original line up) το 1999, φωνάζοντας "ελάτε να δείτε την τελευταία συναυλία μας", που έγινε περιοδεία, που έγινε album, παράλληλο reunion με τον Dio (δεύτερο, για όσους μετράνε), και πλέον ξεχάστηκε η "τελευταία συναυλία" και απλά έγιναν tribute band του εαυτού τους. Αν πάμε σε μικρότερες κλίμακες τα πράγματα δεν είναι καλύτερα: Οι Fear Factory διαλυθήκανε, τρία από τα original (ή σχεδόν original) μέλη επανασυνδέθηκαν κυκλοφορώντας δύο άλμπουμ, και μετά ο ένας άφησε τους άλλους δύο και πήγε με το τέταρτο μέλος που έμεινε απ' έξω από το άτυπο reunion οπότε για λίγο καιρό υπήρχαν (νομικά τουλάχιστον) δύο Fear Factory, με τον Burton C. Bell να κάνει την φοβερή δήλωση "Fear Factory's like a business and I'm just reorganizing". Πάνω κάτω παρεμφερή σκηνικά έγιναν με τους Queensryche, Immortal και Rhapsody (αλλά πιο τους χέζει τους τελευταίους). Για να σταματήσω την πολυλογία, αναρωτιέμαι αν τελικά αυτοί οι άνθρωποι νοιάζονται πιο πολύ για τη μουσική, για την καύλα της σκηνής κτλ, ή για το εισόδημα. Και γιατί το παρουσιάζω αυτό ως κακό; Μα γιατί οι ίδιοι αρνούνται να το παραδεχτούν, και ακόμα και μετά από τέτοιες δηλώσεις όπως του BCB θέλουν να αντιμετωπίζονται σαν καλλιτέχνες, σαν άνθρωποι που τους ενδιαφέρει πιο πολύ το αισθητικό και καλλιτεχνικό αποτέλεσμα παρά τα φράγκα. Σίγουρα βέβαια δεν φταίνε μόνο αυτοί για αυτό, το βασικό πρόβλημα εδώ είναι η ειλικρίνεια. Στην πραγματικότητα είναι μια επιχείρηση, ένας φούρνος ας πούμε: Θα πουλάει το ίδιο ψωμί όσο αυτό του αποφέρει τα επιθυμητά κέρδη, θα το αλλάξει αν χρειαστεί για να ευχαριστήσει τους πελάτες, θα αλλάξει υπάλληλο αν αυτός δεν κάνει τη δουλειά του έτσι όπως θέλει το αφεντικό κτλ. Κάντε την αναλογία και υπολογίστε κάθε συγκρότημα κατά αυτό τον τρόπο, και αφήστε στην άκρη το κατά πόσων το "ψωμί" είναι καλό ή κακό, παρά μόνο αν είναι της αρεσκείας σας.
Πάμε και στους "ψάρακες", στα μικρά συγκροτήματα που προσπαθούν να κάνουν καριέρα, και εδώ να μου επιτρέψετε θα μιλήσω μόνο για την ελληνική σκηνή, μιας και δεν γνωρίζω το underground άλλων χωρών.
Ας πιάσω πρώτα την αγαπημένη μου περίπτωση, το φανποϊσμό τέτοιου επιπέδου που κάνεις ένα γκρουπ και νομίζεις ότι είσαι το αγαπημένο σου συγκρότημα χωρίς καμία αίγλη όμως. Και πριν παρεξηγηθώ ας εξηγήσω: Φτιάχνεις συγκρότημα γιατί γουστάρεις τη μουσική, αγοράζεις πανάκριβο εξοπλισμό, τρέχεις και παίζεις σε κάθε άθλιο κλαμπάκι χωρίς λεφτά, χαίρεσαι που η πιο μαλακισμένη δισκογραφική κυκλοφορεί το αλμπουμάκι σου χωρίς να σου δίνει λεφτά... σας θυμίζει κάτι; Δεν έχω τίποτα με αυτούς που αναγνωρίζουν ότι η μουσική για αυτούς είναι ένα χόμπι και δεν θέλουν να το πάνε παρακάτω, επαγγελματικά. Ας βάλουμε έναν προβληματισμό εδώ: Εγώ είμαι επαγγελματίας μουσικός εσύ χομπίστας, κάνεις συναυλίες τσάμπα (γιατί είσαι χομπίστας) και εγώ χρεώνω, έχοντας στο μυαλό τι έχω ξοδέψει και προσπαθώντας να κάνω μια απόσβεση (λέμε τώρα), κοστολογώντας πόσο κάνει η τέχνη μου, βάση τς εκάστοτε οικονομικής κατάστασης, οπότε εσύ μου κλέβεις τον κόσμο και εγώ δεν βγάζω τα προς το ζην, ενώ εσύ κάνεις τη καύλα σου και βρίσκεις και καμιά γκόμενα. Βλέπεται κάτι λάθος σε αυτή την εικόνα; Κατ' αρχήν, ναι μου "χαλάς την πιάτσα" όταν εσύ χρεώνεις. Πριν λίγο καιρό έγραψα για τα κοινωνικά εγχειρήματα και κατά πόσων τελικά είναι ένα δωράκι στον καπιταλισμό. Τα ίδια ισχύουν και εδώ, δηλαδή αν δεν έχεις ένα "ανώτερο στόχο" να το πω έτσι, οπότε το "προϊόν" σου να είναι το τυράκι για να φέρεις τον κόσμο εκεί που προσπαθείς, γιατί παιδάκι μου δουλεύεις τσάμπα; Έστω και ως χομπίστας. Εκτός αν έχεις τα φράγκα και δεν σε νοιάζει, οπότε ανήκεις αλλού. Και πάλι για να μην παρεξηγηθώ, έχω κάνει πολλές ηχογραφήσεις τσάμπα γιατί μου αρέσει αυτό που είναι να παίξω και κάνω μια προσωπική εξυπηρέτηση σε ένα φίλο, που και να έχει δεν θα του ζητήσω. Τον μαγαζάτορα τον ξέρεις προσωπικά; Αν όχι τότε γιατί του χαρίζεις τα λεφτά του κόσμου που θα έρθει να σε δει και θα πάρει την μπύρα του; Τον τύπο από τη δισκογραφική; Είναι κολλητός σου και του χαρίζεις την πνευματική ιδιοκτησία σου, τον κόπο που έχεις κάνει εσύ για κάτι που αγαπάς και το μόνο που σε νοιάζει είναι να το δείξεις στον κόσμο, αυτό του χαρίζεις; Μαλάκας είσαι;
Μπορεί με αυτά που λέω να φαίνομαι σαν το χειρότερο καπιταλιστή, αλλά δεν είναι καθόλου αυτό, απλά έχω μια τακτική, δεν θέλω να χαρίζω στα αφεντικά. Σε όποιον άλλο δεν έχω πρόβλημα, και όσοι με ξέρουν, ξέρουν τη χαρίζω. Φυσικά δεν εννοώ "μην είσαι μαλάκας, χρέωσε παραπάνω τη συναυλία ή το CD", εννοώ ότι πρέπει το συγκρότημα να ζητάει λεφτά από τους νταβατζήδες. Δυστυχώς αυτοί που θα το κάνουν αν δεν έχουν κάποιο όνομα, που να εγγυάται μια κάποια κατανάλωση, δεν θα καταφέρουν τίποτα, και ο μαγαζάτορας/δισκογραφική θα προτιμήσει το τσάμπα. Προσοχή, βλέπεται τι λέω; Αν εγγυάσαι πωλήσεις, όχι αν γαμάς. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γαμάς τόσο πολύ, ή μπορεί να πιστεύουν ότι μπορούν να βγάλουν από εσένα φράγκα και να σου κάτσει, δεν εννοώ ότι μόνο όσοι χρεώνουν είναι καλοί. Αλλά ας αναλογιστούμε ότι με το να μην παίρνεις λεφτά, παίζοντας σε μαγαζιά που έχουν είσοδο, ή τέλος πάντων βγάζουνε κέρδος (από τα ποτά πχ) το κοινό που θα έρθει να σε δει και θα σε γουστάρει, και θα δώσει ευχαρίστως από το υστέρημά του γιατί γουστάρει αυτό που κάνεις, τα δίνει μόνο στο μαγαζί. Άρα παρακινείς τον κόσμο σου να ενισχύσουν την εκάστοτε επιχείρηση για να κάνεις εσύ την καύλα σου. Γάμα ότι χαλάς την πιάτσα λοιπόν, κοροϊδεύεις το ακροατήριο. Σε όλα αυτά φταίμε μόνο εμείς, τα συγκροτήματα (ή τέλος πάντων σε μεγάλο βαθμό), γιατί δεν έχουμε μια συντεταγμένη τακτική και γιατί επιτρέπουμε να εκμεταλλεύεται το προϊόν που φτιάξαμε με τόσο κόπο ο κάθε μαλάκας, και εμείς είμαστε χαρούμενοι μόνο με το χειροκρότημα του κόσμου που τονώνει το εγώ μας. Δυστυχώς η μουσική γενικά είναι ένας κλάδος εντελώς χάλια, μιας και το ψώνιο του άλλου έχει μεγάλη σημασία, ε, και όλοι οι μουσικοί είμαστε έστω και λίγο ψώνια ή έχουμε κάποια άλλα στοιχεία εγωκεντρισμού κτλ.
Ας περάσουμε στους ακροατές. Κατά πρώτων άλλο ακροατής άλλο οπαδός, όπως άλλο φίλαθλος, κτλ κτλ... Θα φέρω ένα παράδειγμα με κόμιξ: Ξέρω κάποιους οι οποίοι λένε ότι το Spider-Man πχ είναι χάλια αλλά το αγοράζω ακόμα γιατί το έχω από την αρχή. Παιδάκι μου είσαι μαλάκας; Ακούς τι λες; "Το καινούριο άλμπουμ των Metallica είναι μεγάλη πατάτα, αλλά το αγόρασα γιατί τα έχω όλα". Οι Metallica θα σε βάλουν πόστερ στον τοίχο τους γιατί είσαι το ΝΟΥΜΕΡΟ ΕΝΑ ΚΟΡΟΪΔΟ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΤΟΥΣ ΠΕΛΑΤΗΣ!!!!! Παραδέξου ότι δεν είσαι ακροατής αλλά συλλέκτης, παραδέξου ότι η μουσική για εσένα δεν προσφαίρει κάτι άλλο εκτός από το να γεμίζει κενά στον τοίχο που έχεις το ράφι με τα CD. Και τα έξτρα συλλεκτικά κομμάτια... Δεν είσαι κάποιος που του αρέσει να ακούει μουσική, ή σίγουρα δεν είσαι μόνο αυτό. Είσαι ένα παρακλάδι του ιστορικού μουσικού, που δεν κάνεις βέβαια και κάτι γιατί αν σε 500 χρόνια θέλουν να δουν πόσα άλμπουμ είχανε βγάλει οι χ πιστεύω θα υπάρχουν πιο άμεσες πηγές. Εκτός αν τα μαζεύεις σε μια κιβωτό περιμένοντας τον αρμαγεδδώνα, και θεωρείς ότι το "st Anger" είναι κάτι που θα ωφελήσει την ανθρωπότητα στο μέλλον.
Βεβαίως μπορεί να σου αρέσει το όποιο συγκρότημα που παίζει τα ίδια και τα ίδια. Μαγκιά σου! Εκεί δεν έχω να πω τίποτα. Και εγώ γουστάρω πολλά συγκροτήματα που δεν θεωρώ ότι μου προσφέρουν κάτι πέραν από διασκέδαση. Βέβαια άλλο διασκέδαση και άλλο ψυχαγωγία. Τελικά αυτή η μουσική παίζει κανένα άλλο κοινωνικό ή δεν ξέρω τι άλλο ρόλο, ή μιλάει μόνο για δράκους, σατανάδες κτλ κτλ; Τελικά αυτή η μουσική προσφέρει κάτι άλλο ή απλά τη μαγεία της στιγμής να σε μεταφέρει κάπου αλλού; Και δεν θέλω να υποβιβαστεί αυτό. Όμως γίνεται μόνο να διασκεδάζουμε και όχι να ψυχαγωγούμαστε; Η μουσική και όλες οι τέχνες στην αρχή τους δεν φτιάχτηκαν για να πουλάνε οι χόμο ερέκτους δίσκους, αλλά για να εκφράσει κάτι που δεν γινόταν διαφορετικά. Αυτό το νόημα, στον καπιταλιστικό, φουλ εμπορευματικό κόσμο που ζούμε έχει σχεδόν ξεχαστεί, και η ποιότητα σχεδόν αποκλειστικά μετριέται με πωλήσεις. Ναι, είναι σημαντικό ένα απλό τραγουδάκι να μπορεί να κάνει εκατομμύρια ανθρώπους να κουνάνε το κεφάλι τους στο ρυθμό ασταμάτητα. Αλλά γιατί ακούμε μουσική; Και ειδικά αυτή τη μουσική; Είμαστε ακόμα ο οργισμένος έφηβος που δεν τον κάνει παρέα η πλέμπα του σχολείου και τον εκφράζει αυτή η αντίδραση; Είμαστε οργισμένοι με τον κόσμο; Τι είμαστε; Να παραθέσω κάτι σημαντικό κατά τη γνώμη μου, επί χούντας στην αρχή η ροκ μουσική δεν ήταν πολύ επιθυμητή, αλλά μετά οι συνταγματάρχες κατάλαβαν ότι είναι καλύτερα τα "οργισμένα νιάτα" να ξεσπάνε με τη μουσική και να παίρνουν ναρκωτικά και να αισθάνονται ότι έχουν κάνει την επανάστασή τους. Λειτουργούσε δηλαδή σαν παγοθραυστικό της αντίστασης, όσο ήταν δυνατόν. Τι ακούμε και γιατί το ακούμε είναι μια ερώτηση που πρέπει να κάνει ο καθένας στον εαυτό του, να είναι ειληκρινής και να μην ντρέπεται για αυτό (όπως εγώ που γουστάρω το X-Factor).
Το να ακούς το ίδιο και το ίδιο είναι αποτέλεσμα και άλλων πραγμάτων, όπως ας πούμε το ότι έχεις φτάσει σε μια ηλικία που "κουράστηκες", θέλεις να αράξεις. Η κοινωνία που ζούμε είναι ιδανική για να σου προκαλέσει κάτι τέτοιο, οι ρυθμοί τις ζωής και οι καθημερινές απαιτήσεις είναι δυσβάσταχτες και μας έχουν γίνει συνήθεια σε τέτοιο βαθμό που το θεωρούμε φυσιολογικό. Εδώ δεν έχουμε να φάμε και θα ασχοληθούμε να ακούσουμε κάτι καινούριο και διαφορετικό; Σωστό από τη μια αλλά συμβάλει και αυτό σε ένα μικρό ποσοστό αλλά σημαντικό με τον τρόπο του ποσοστό στην αποδοχή της ζωής ως έχει. Δεν θα απελευθερωθούμε επειδή δεν αγοράσαμε την τελευταία πατάτα του χ γέρικου συγκροτήματος, ή γιατί δεν πήγαμε για χιλιοστή φορά σε συναυλία του ψ συγκροτήματος, αλλά όλα αυτά συμβάλουν στον τρόπο που αντιδρούμε και σκεφτόμαστε. Το να έχουμε αυταπάτες ότι ακούω metal ή rock άρα είμαι επαναστάτης, και κάθε λίγο και λιγάκι είμαι στο εκάστοτε σκυλάδικο που παίζει αυτή τη μουσική είμαι απλά υποκριτής ή στον κόσμο μου. Και ναι, όταν πας στο σταυρό του νότου, σκυλάδικο είναι. Όταν πας και ακούς tribute bands σκυλάδικο είναι. Οι μουσικοί που παίζουν σε αυτές σε πολλές περιπτώσεις το κάνουν σίγουρα γιατί σε ένα βαθμό γουστάρουν, αλλά θέλουν και τα φράγκα. Αλλιώς γιατί να παίζουν 100 φορές το "Breaking the Law", μπορεί να το γουστάρουν τόσο πολύ που να πηγαίνει χαλάλι όλη η ταλαιπωρία για να βρεις μουσικούς, να κάνεις πρόβες, να βρεις μαγαζί, να συνεννοηθείς για τα λεφτά, να σε κλέψει ο μαγαζάτορας, να σου δώσει μόνο δύο μπύρες στον καθένα και κάποια στιγμή ενώ παίζεις να σκεφτείς "ρε πούστη μου, σπουδάζω 20 χρόνια για να παίζω αυτό;"
Οι οπαδοί έχουν τους μουσικούς πολύ ψηλά γιατί πιστεύουν ότι κάνουν κάτι ιδιαίτερο. Ως μουσικός θα αποκαλύψω τι κάνουμε, ή τουλάχιστον εγώ: Τίποτα ιδιαίτερο. Σπούδασα χρόνια, έχασα καφέδες, γκόμενες, φίλους, ώρες ατελείωτες, λεφτά με το τσουβάλι και καταφέρνω να παίζω κάτι που το γουστάρω και είμαι περήφανος να το δείχνω στον κόσμο. Ακούγεται ιδιαίτερο; Αν ναι, θα σταματήσει μόλις σκεφτούμε ότι δει είναι κάτι που μόνο εγώ και μια κλίκα μερικών ακόμα εκλεκτών ανθρώπων στον κόσμο μπορούν να το κάνουν, όπως εσύ πχ διάβαζες σαν μαλάκας για να μπεις ιατρική έτσι και εγώ διάβαζα βιολί, όπως εσύ μπορείς να φτιάξεις ένα έπιπλο έτσι εγώ μπορώ να βάλω τις νότες σε μια σειρά της προκοπής, όπως εσύ μάζευες κάρτες magic μανιωδώς, έτσι και εγώ έπαιρνα ερεθίσματα και άκουγα ό,τι μπορώ να ακούσω. Όποιος γουστάρει και κάτσει να μελετήσει μπορεί να παίξει μουσική, τόσο απλά. Μπορούν όλοι να παίξουν ΚΑΛΗ μουσική; Τι είναι η καλή μουσική; Εγώ με τα όσα χρόνια ασχολούμαι θεωρώ ότι το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να κρίνω τεχνικά κάποια πράγματα και αν μου αρέσει ή όχι, αν θεωρώ ότι αυτό που ακούω εξυπηρετεί αυτό που πρεσβεύει. Ποιος πραγματικά νομίζει ότι μπορεί να πει αν κάτι είναι πραγματικά και απόλυτα καλό ή όχι; Το να κάνεις σοβαρή και μεγάλη καριέρα, όχι δεν μπορεί να το κάνει ο οποιοσδήποτε. Χρειάζεσαι και να έχεις σχετικά καλά κομμάτια, αλλά όχι απαραίτητα, και να παίζεις σχετικά καλά αλλά όχι απαραίτητα, να έχεις λεφτά να χαλάς και να το πάρεις απόφαση ότι αυτό είναι η δουλεία σου και ότι θα συμπεριφέρεσαι σαν να έχεις ένα φούρνο, όπως είπα νωρίτερα. Μπορείς να μην δώσεις χαλασμένο ψωμί ή με χάλια υλικά αν θες αλλά δεν είναι αυτό απαραίτητα που θα σου φτιάξει την καριέρα.
Και οι αγαπημένοι μου... Οι νταβατζήδες!
Γιατί νταβατζήδες; Μα γιατί αυτή είναι η δουλειά τους: εμπορεύονται κάτι που δεν είναι δικό τους. Από τη στιγμή που το τι κάνουν οι εταιρίες οι μάνατζερ και οι διοργανωτές είναι σαφές, ας πάω στους συντάκτες περιοδικών κτλ.
Κατά πρώτων, όπως είπα νωρίτερα εγώ δεν θεωρώ τον εαυτό μου ικανό να κρίνει κάτι αν είναι καλό ή κακό, και αυτό δεν έχει να κάνει με το ότι έχω χαμηλή αυτοεκτίμηση, αλλά με το ότι υπάρχουν πάρα πολλά επίπεδα κριτικής, και ο καθένας έχει τα δικά του που τα θεωρεί πιο σημαντικά. Για εμένα μπορεί να θεωρώ ένα δίσκο καλό μόνο και μόνο γιατί παίζει ο τάδε, για κάποιον άλλο γιατί έχει blast beat σε κάθε κομμάτι, για κάποιον τρίτο επειδή το εξώφυλλο είναι μπλε. Η δουλειά του μουσικοκριτικού αντί να είναι μια παράθεση γνώμης, και πρόταση να ακούσεις κάτι που θεωρεί καλό, είναι γεμάτη με διαφημίσεις, ξερόλες και ανθρώπους που προσπαθούν να επιβάλουν μια άποψη πάνω σε ένα αγοραστικό κοινό. Και λέω "μια άποψη" γιατί δεν είναι απαραίτητα η δική τους, γιατί πληρώνεται για να διαφημίσει ένα προϊόν. Ναι, τα περιοδικά, τα διάφορα sites και όλα αυτά δουλεύουν με διαφημίσεις. Μπορεί το "λάδωμα" να μην είναι άμεσο πάντα, μπορεί όμως να παίρνει πολλές διαφημίσεις από κάπου ε και τι, θα κάνει κακή κρητική; Δεν είναι λοιπόν μουσικοκριτικοί, διαφημιστές είναι. Και το λέω γνωρίζοντας σκηνικά "εκ των έσω", όχι μια και δύο φορές αλλά αρκετές για πράγματα που αφορούσαν εμένα ή γνωστούς μου, μπορούμε να το μεγεθύνουμε λοιπόν και να σκεφτούμε τι γίνεται με συγκροτήματα που έχουν όντως καριέρα, με μάνατζερ με μεγαλύτερο μηνιάτικο από τις ετήσιες αποδοχές μου, κτλ.
Γνωρίζω για "δίσκο του μήνα" που έτυχε σε "χαλαρό" μήνα και υπήρξε κάποιου είδους συνεννόηση, και αμέσως μετά ξεκινήσανε τα support και τα μεγάλα λόγια στα περιοδικά. Για λίστες αγαπημένων συγκροτημάτων που διαφημίζονται (τα συγκροτήματα) στο περιοδικό. Για "μάνατζερ" που μου έχει πετάξει την ιστορική ατάκα "δεν μπορείς να παίζεις progressive και να λες ότι δεν σου αρέσουν οι Dream Theater γιατί στο περιοδικό υπάρχουν 10 άτομα που την βγάζουν και την παίζουν για αυτούς και έτσι σου κλείνουν πόρτες" (sic) και για προώθηση συναυλίας και δισκοκριτικές που δεν έγιναν γιατί δεν έπεσε το "μαρούλι". Δεν θέλω να μιλήσω με ονόματα γιατί τα σκηνικά αυτά δεν περιλαμβάνουν εμένα, ή μόνο εμένα και δεν θα ήθελα να εκθέσω άλλους έτσι απροκάλυπτα.
Από την άλλη ο τύπος που αγαπάει την μουσική και όχι μόνο δεν πληρώνεται, όχι μόνο το παίζει ξερόλας αλλά κράζει τα μεγάλα περιοδικά όχι γιατί δεν γουστάρει τη φάση αλλά γιατί δεν είναι αυτός στη θέση τους για να κάνει τα ίδια. Μα βρε χρυσέ μου, καταρχήν γιατί το παίζεις ξερόλας; Γιατί προσπαθείς να το παίξεις μεταλοπατέρας; Γράψε την κριτική σου, γράψε αυτό που νομίζεις καλό ή κακό και οκ. Οι μουσικοκριτικές, το πιο αστείο που παρατηρώ κατά καιρούς είναι ότι δεν μιλάνε πολλές φορές καν για τη μουσική: αναλώνονται στο πόσο metal είναι ο δίσκος, από που έχει επηρεαστεί το συγκρότημα (έχω μάθει αρκετά καλά συγκροτήματα που δεν τα ήξερα πριν, διαβάζοντας κριτικές για τα γκρουπ που παίζω ή έχω παίξει) στην ιστορία του συγκροτήματος και γιατί αυτό είναι γαμάτω, ή στο ποιος παίζει μέσα που κάνει αυτομάτως το δίσκο γαμάτω. Δεν θα ασχοληθώ με τις κακές κριτικές για να μην λένε μερικοί ότι έχω πάρει κακές κριτικές και μου βγαίνει κακία. Εντάξει, πολλές φορές, για να μην είμαι πολύ αυστηρώς, φαίνεται ότι ο άλλος προσπαθεί να γράψει ένα καλό (όχι σε βαθμό) κριτική κείμενο και δεν μπορεί ίσως να το εκφράσει σωστά, εντάξει δεν γεννηθήκαμε όλοι μουσικοί. Βέβαια αυτό αποδεικνύει το ότι δεν μιλάς σαν μουσικός αλλά σαν ακροατής, το ότι γράφεις κάπου σημαίνει όσα σημαίνει το ότι έχω αυτό το blog και γράφω ό,τι μαλακία μου έρθει στο κεφάλι. Δεν γίνεσαι ειδήμονας επειδή σου έρχονται promo και η γνώμη σου μπορεί να επηρεάσει το κοινό.
Για να μην μακρηγορήσω άλλο ας κάνω μια σούμα:
Ως ακροατές, που είναι και υποτίθεται ο ένας από τους δύο σοβαρούς λόγους που γίνονται όλα (ο άλλος είναι γιατί γουστάρεις), καθόμαστε και ακούμε τα ίδια και τα ίδια. Οι μουσικοκριτικοί, όπως ακριβώς και το κράτος, προσπαθούν να επιβάλουν τι θα γίνει γνωστό και τι θα ακουστεί, ανάλογα όχι με την ποιότητα αλλά με το ποιος δίνει τα πιο πολλά. Παράλληλα σαν καλοί νταβατζήδες πρέπει αν έχεις συγκρότημα να κρατάς καλή και φιλική στάση μαζί τους, για να σε αγαπάνε και να σου κάνουν καλές κριτικές, ή να σου κλείνουν κανένα καλό support. Δηλαδή για να παίξω τη μουσική που γουστάρω, από την οποία είναι σχεδόν σαφές ότι δεν θα με ταΐσει θα γίνω το πουτανάκι του κάθε κομπλεξικού; Αλλά μακάρι να φταίγανε μόνο αυτοί. Και ως ακροατές επιβάλουμε να ακούμε τα ίδια και τα ίδια γιατί που να τρέχεις να ακούσεις κάτι διαφορετικό, τρέχουμε στην κάθε κακοοργανωμένη συναυλία μέσα σε hangars ή δεν ξέρω σε τι πιο άθλιους χώρους και πληρώνουμε μια περιουσία για να την παρακολουθήσουμε, και μετά η αντίδρασή μας είναι να κράζουμε στα social networks. Τους κάναμε τη μούρη κρέας... Όπως το κράτος δεν φταίει μόνο αυτό, φταίμε και εμείς που το ανεχόμαστε και το συντηρούμε, μην μπορώντας να φανταστούμε τη ζωή μας δίχως αυτό. Και οι μουσικοί φταίμε, γιατί και εμείς συντηρούμε αυτή την κατάσταση, αλλά και γιατί αντιμετωπίζουμε την μουσική σαν εμπόρευμα. Βεβαίως θα ήμασταν εντελώς λάθος να δουλεύουμε τσάμπα στις παρούσες συνθήκες, δεν εννοώ αυτό (θα είχε ενδιαφέρον πάντως και αυτή η προοπτική) αλλά το παίζουμε ανιδιοτελείς, ότι μας νοιάζει μόνο η μουσική, όταν η στάση μας υποδηλώνει το εντελώς αντίθετο. Αν το κάνουμε για "τη μουσική και για τους φανς" όπως λένε μερικοί τότε ας κάνουμε κινήσεις που υποστηρίζουν αυτό το σκοπό. Και επειδή μίλησα για πειρατεία στην αρχή, δεν εννοώ να μην αγοράζουμε μεγάλες μπάντες για να φέρουμε στη θέση τους τις μικρότερες, εννοώ τουλάχιστον αφού πρέπει να δώσουμε κάτι και έτσι να υποστηρίξουμε κάτι που μας αρέσει ας είναι σε κάτι που αξίζει το κόπο, όχι σε ένα δίσκο που είναι μαλακία, μόνο και μόνο γιατί κάποιος μας "ανάγκασε" να το κάνουμε. Εγώ κατεβάζω, ακούω, και όταν έχω λεφτά και θεωρώ ότι αξίζει τον κόπο αγοράζω.
Υπάρχουν πάρα πολλά που μπορούν να ειπωθούν πάνω σε αυτά τα θέματα και να αναλυθούν σε ακόμα μεγαλύτερο βάθος. Πρόθεσή μου δεν είναι μόνο να βγάλω χολή όπως είπα αλλά και ιδανικά να προβληματίσω κάποιους ή και να ανοίξει ένας διάλογος. Σαφώς δεν τους τσουβαλιάζω όλους, υπάρχουν πολλοί και στις τρις κατηγορίες που φέρονται όσο πιο καλά γίνεται. Αν πρέπει να παρουσιάσω το πρόβλημα σε μια πρόταση είναι ότι η μουσική είναι ένα εμπόρευμα σε μια εποχή καλπάζοντα καπιταλισμού και επηρεάζει όλους τους εμπλεκόμενους, λίγο ή πολύ, θέλοντας και μη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου